Доимй. Дар ин маврид хароҷоте дар мадди назар аст, ки дар давоми сол тагӣир намеебад. Масалан, пӯли махфил мактаби мӯсикӣ, пӯли пошито дар ошхонаи мактаб.
Тагйирсбанда. Хароҷоти якдафъаина с давра ба давра ба мис- помада. Масалан, харидани кассета, пластинка, киноравӣ.
Гайричашмдошт. Хароҷоте, ки онхоро ба назар гирифтан гаӣ- риимкон аст. Масалан, шикастани соат, гӯм шӯдани рӯҷка ва 1 аӣра. Алхол барои талаба ҷизхои хариданй хеле зисд аст ва аксараш кима 1 хам мебошад. Бинобар ин дӯрӯст •гаксим кардани бӯҷаи хӯд ва бо бӯҷаи ӯмӯмии оила мӯвофик кардани он хеле мӯхим аст. Шахсонс, ки мехоханд низоми харҷи иӯлиашонро такмил диханд, бояд ҷор коидаи зеринро дар хотир доранд: Хисобӯ китоб, накша- гирӣ, ташкил ва назорат.
Барои ҳисобу китоби даромаду хароҷот дафтари муҳосиба таш- кил кардан лозим. Шумо метавонсд нисбат ба дафтари муҳосиба эҷодкорИ зоҳир намосд. Ьа дафтаратон ном гузорсд. Масалан, «Қатра-катра даре шавад». Дафтарро ба моҳҳо ҷудо карда, дар аввали ҳар моҳ рамз гузорсд. Фарз кардем, январ: рамзи соли нав арчаи бо бозичаҳо оро дода. Ҳдмаи ҳароҷотро вобаста ба маИлу дилкашолиатон ба ҳисобномаҳо ҷудо кунед. Масалан, ҳисобно- маи 1 – ҳурокҳурИ берун аз ҳона, ҳисобномаи 2 – асбобу анҷоми ҳатпависИ; ҳисобномаи 3 – китоб; ҳисобномаи 4 – маркагундорИ; ҳисобномаи 5 – видеофилм, театр; ҳисобномаи 6 – ссксияи варзишИ, либоси варзишИ; ҳисобномаи 7 – ширинИ; ҳисобномаи 8 -тӯҳфаҳо.
Ҷадвали 5
Памупаи дафтари ҳисобу китоб
Даромади намунави | Сана на номи ҳарид | Сарфи маблаг тибки ҳисобномаҳо | ||||||||
манбаъ | сомонИ | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | |
1. Даромад аз волидаИ | 30 | 11.0 1.06 ҳ у р о к и нисфирузИ дар мактаб видеофилм нирожии китоб | 1 | |||||||
2. ХизматрасонИ | 10 | 0,5 | 1,5 | |||||||
3. Мапбаъҳои дигар | 15 | 2 | ||||||||
Ҷамъ дар як моҳ | 55 | 1 | 2 | 0,5 | 1,5 |
Дар оҳири моҳ ҳамаи даромаду ҳароҷотро ҷамъ кунед. Аз маб- лаги даромад ҳароҷотро тарҳ карда бақияро нависед. Агар он бо бакияи пул дар ҳамснатон баробар бошад, нас навиштаҳои Шумо дурустанд. Хароҷотатонро тамоми сол сабт кунед. Дар оҳири сол онро ҷамъбаст намосд, ҳароҷоти ҳар ҳисобномаро аниқ кунед, фоизи онро дар ҳароҷоти умумИ бароред, имкону бузургии пасан- дозро муаИян ва ҳатоҳоро таҳлил кунед.
Таҳлили дафтари ҳисобу китоб имкон медиҳад: аввал, фаҳмед, ки пулро ба кадом ҷизҳо сарф кардаед; дуюм, ҳароҷоту даромадро
тахлил карда, шумо самтҳои сарфаю сариштакориро муайян мена моед; дар асоси хароҷоти вокей пешакй буҷаатонро тартиб меди хсд.