Арзиши изофа

Мавқеи таълимоти арзиши изофа

Пояҳои назарияи арзиши изофаро, ки дар илми иқтисодию иҷтимой ҷой дорад, Адам Смит ва Давид Риккардо гузошта буданд. Онҳо нишон медоданд, ки нобаробарию зиддияти ҷомеаи буржуазӣ аз истисмори аҳли меҳнат баромада меояд.

Яъне соҳибони сармояву мулкдорон ҳамчун дорандагони омилҳои иқтисодии истеҳсолот дар оқибати амалкард ҳиссаи арзиши бо меҳнати аҳли меднат (синфи коргар) истедсолшударо аздуд менамоянд.

Минбаъд ин гузоришоту ақидадо дар асарҳои зиёди беҳамтои Карл Маркс идомаи худро дарёфтаанд, ки онро мо «Назарияи арзиши изофаи марксисти» ном мебарем. Таълимоти инқилобии Карл Маркс ҳам маҳз аз ҳамин иБтидо манша гирифта, ба буҳрони шадиду ногувори иҷтимоӣ гирифтор гардидани ҷомеаи буржуазиро исбот намуда ва ҳамаҷониба ба тасвир оварда буд.

Баром чипгилити бюрократию фармонфармой бурда шудани низоми коммунистии собиқ боиси дамон гирдииист, ки дар даврони мо низомдои сотсиалистй ру ба эдёи иқтисоди бо- зоргонй оварда, бо дамин васила эътибори вокеии марксизмро из байн бурданд. Бо дамин назарияи инкилобии марксистӣ дам аз байн гуё руфта шуд ва иксирин мардумон аз он равишу ако- идот руй тофтанд.

Дар назари мо назарияи арзиши изофа, ки вазъи ногувори иқтисодию ҳуқуқии синфи коргарро дар нимаи дуюми асри XIX илман асоснок карда, дар ҳамин пояи назариявӣ инқилоби пролетариро асоснок намуда буд, ба воқеияти таърихии ҳамон зимони тикя мекард ва роҳу василаи ба адолати иқтисодию иҷтимой рисидини ҷомеаи Ҳамонзамониро дуруст ба тасвир оварда буд. Шояд бо ҳамин сабабҳо эътибору обруи назарнамо ва ҷонибдории зиёди мардумони ҷаҳонро дарёфта буд. Таи даврони сипиригирдида то охири асри XX иқтисодиёти ҷомеагӣ пеш рафта, дигардуниҳои намоён ба миён оварда шуданд. Аз ин боис ҳам имконоти нави пешрафт, ҳаллу фасли масоили иҷтимоии ҷомеа, ба мардумон таъмин кардани ҳаёти боосоишу тиъминони, истифодаи роҳҳои мухталифу дилхоҳи боло бардоштини адолати иҷтимоӣ ва дигарҳо фароҳам оварда шудаанд.

Ҳолатҳои зайл тамаддунро ба хулосаи навин водор сохтанд, ки роху воситадои башардустонии таъмини адолати иҷтимоӣ, фузун гардонидани даромади меҳнаткашон ва боло бурдани сатҳи мардумон ҷой доранд ва ҷомеа бояд аз уҳдаи истифодаи ҳамаҷонибаи ин имконот барояд. Демократонии ҳаёти мардумон дар ин равандҳо ҳамчун роҳу василаи асосӣ хизмат карда метавонад.