Механиконии истеҳсолот

Мошинҳо ва меҳанизмҳо меҳнати дастиро иваз карда, инсон- ро аз иҷрои амалиёти вазнину ҳастакунанда озод мекунанд, ҳосил- нокии меҳнат, сифати маҳсулотро баланд мебардоранд. Истифо- даи мошин ва механизмхо дар раванди истеҳсолот мсханиконии исгеҳсолот номида мешавад.

МсҳаниконИ мумкин аст ҷузьИ бошад, ки дар ин сурат амали- ёти ҷудогонаи теҳнологИ меҳаниконида мешавад ва ҳиссаи зиё- ди меҳнати дастИ боқИ мемонад. Чунончи, меҳнати коргар, ки баъд аз таИёр кардани ҷузъи мошин ё меҳанизм дар дастгоҳи ҳар- ротИ (мошин) онро ба анбор месупорад, ҷузъан меҳаниконида шудааст.

Воситаи самарабаҳш такмил додани истеҳсолот механикопии комплексӣ мебошад. Дар ин маврид меҳнати дастИ дар давоми та- моми раванди истеҳсолИ бо меҳнати мошинИ иваз мешавад.

Дар вакти мсҳаниконии комплексии равандҳои теҳнологИ (ма- салан, куфтан бо болга ва пресс) кори мошин ва меҳанизмҳо бо кашонидани масолеҳ, маснуот бо ёрии мошину меҳанизмҳои бор- бардору накдиётИ (конвеИер, автокара, кранҳои борбардор ва гаИра) паИваста мешавад. Қоргар танҳо кори воситаҳои меҳани- киро идора ва назорат мекунад.

Барои мсҳаниконии истеҳсолот мошину меҳанизмҳои теҳно- логию накдиётИ ҳамаҷониба истифода бурда мешаванд.

Мошинхои технологи вобаста ба намуди равандҳои конкретии технологи, ки барои ба амал баровардани онҳо истифода меша- ванд, фарк мекунанд. Масалан, барои коркарди масолех ва ҷузъхои металлй дар мошинсозй (ва дар як қатор сохахои дигар) бо роҳи буридан ҷунин мошинхои технологии нихоят маъмул, монанди дастгоххои металлбуррй истифода бурда мешаванд. Ба онхо даст- гоххои харротй, пармакунй, рандакунанда, тарошанда, суфгаку- нанда ва гайра мансубанд. Дар дохили хар як гурухи дастгоххо дастгоххои универсалй-барои коркарди маснуоти гуногуншакл ва гуногунандоза ва дастгохҳои махсус, барои коркарди маснуоти якхела ва якандоза фарк мекунанд.

Дар солхои охир дастгоххои металлбуррй васеъ истифода ме- шаванд, ки барои иҷрои якчанд амалиётхои мухталифи технологй таъин шудаанд. Ин дастгоххо якчанд агрегатхои ивазшаванда: харротй, пармакунй, рандакунй, сайкалдихй доранд. Иваз карда- ни агрегат имкон медихад дастгох ба зудй аз нав дуруст карда, вакти тайёрй барои сохтани ҷузъхои нав кутох карда шавад, ки аз ҷихати иктисодй хеле фоидабахш аст. Тамоми мошинхои дар боло номбаршуда ва бисёр мошинхои дигар барои мсханиконии истех- солоти мошинсозй истифода бурда мешаванд.

Дар саноати маъдан мошинҳои пармакунй, маъданканй ва дигар мошинҳои технологй истифода бурда мсшаванд, ки барои истихроҷи ҷинсҳои кухй таъин шудаанд. Дар ин соха кариб тамоми намудхои кор механиконида шудааст.

Истеҳсолоти бофандагй бо дастгоҳҳои бофандагй, мокудор, ресандагй ва дастгоҳҳои дигар таҷҳизонида шудаанд, ки барои механиконидани раванди ҳосил кардани матоъ имкон медиҳанд.

Мошинҳо барои механиконидани истехсолоти кишоварзй хама- ҷониба истифода бурда мешаванд. Масалан, барои ҷамъоварии галла комплекси мошинхои технологиро истифода мебаранд, ки мошини дарав, мошини саракчин, комбайнхои галлагундорй, мо- шинхо барои ба навъхо ҷудо кардан ва хушконидани галла ва гай- раро дарбар мегиранд. Дар ҷорводорй ва истехсоли хуроки ҷорво комплекси мошинхое ҷорй карда шудаанд, ки ба механиконидани тамоми раванди технологй – захира кардан, тайср кардан ва дода- ни хурок, парваридани ҷорво ва нигохубини онхо имкон медихад.

Бар хилофи мошинхои технологй воситахои борбардорию на- қлистӣ дар сохахои мухталифи истехсолот хамон як таъиногро ба ҷо меоранд. Онхо танхо аз ҷихати сохт фарқ мекунанд.

Тамоми мошипхои борбардорию пақлиСтиро вобаста ба реҷаи кор ба воситахои фосилавй ва муггасил           гаксим кардан мумкип асг.

Мошинҳои муттасил амалкунанда конвейерхое мебошанд, ки суръати онхо бо таргиби раванди истехсолй муайян карда меша- вад. Конвейерхои тасмагй бештар пахн шудаанд, ки лентаи резиий с пулодй дар болои гилдиракҷа харакат мекупад ва бор бо срии тас- ма ба масофаи зисд бурда мешавад. Чунин типи копвейерхо дар са- ноати соатсозй, асбобсозй, радиоэлектронй, хӯрокворй, пойафзол, дузандагй ва як катор сохахои дигари саноат истифода мешавад.

Расми И.Мошинҳои муттасил амалкунанда

Копвейерҳои овезон-равонакҳое, ки ба занҷири ҳаракаткунан- да маҳкам карда шудаанд, низ ҳарҷониба истифода мешаванд. Масалан, дар заводи «ВАЗ» дар васл кардани автомобилхо ҷунин се хатти конвейер якбора амал мекунанд, ки дарозии конвейери аеосй ба ду километр мерасад.

Барой кашонидани борҳой пошҳӯранда моеъ, инҷунин борхои вазнин, конвейерҳои махсус мавҷуданд.

Мошииу механизмхри фосилавй амалкуиаида кори бардоштану аз як ҷо ба ҷои дигар гузаронидани борҳоро дар рафти истеҳсо- лот иҷро мекунанд. Ба ҷунин воситаҳои меҳаниконй кранҳои бор- бардори гуногун, олоти борбардор (лифт), таҷҳизоти одцитарин барои бардоштани бор (галтак, гаргараи борбардорй), инҷунин мошинҳои барои бор кардан ва аз як ҷо ба ҷои дигар гузаронида- ни борҳо дар ҳудуди корҳона – электрокара, автокара ва гайра тааллук дорад.

Дар бисер соҳаҳои саноат ва кишоварзй наклиёти якрелсаи ове- зон -аробаиа, равонак бо таҷҳизоти болобардоранда (гаргараи бор- бардорй) истифода мешавад, ки бо роҳи якрелса ҳаракат мекунад.