Муомилоти пул дар ду шакл: нацдӣ ва гаӣринақдӣ сурат мегирад.
– ин ҳаракати пул аст, ки ва дувазифаи асосии ҳуд – воситаи муомилот ва воситаи пардохтро иҷро мекунад.
Пули накд дар ҳолатҳои зерин истифода мегардад:
- барои гардиши мол ва адои ҳизмат;
- барои ҳисоббаробаркуниҳое, ки бо ҳаракати мол ва ҳизмат тааллуқ доранд, масалан: додани музди кор, нафака, мукофотпулИ, стипендия;
- ҳақди бима (сугурта) аз руи шартномаҳои бимавИ;
- ҳаридани когазҳои киматнок ва додани дивиденд аз руи онҳо;
- пардоҳти пули ҳизматҳои коммуналИ (газ, барк оби гарм ва гаИра).
Муомилоти гайринакди – ҳаракати дороиҳо бе иштироки пули накд аст, яъне интиқол додани маблаги пул аз як суратҳисоб ба сураталсоби дигар,
Пардохти яктарафаи увдадориҳои пулй ва гайраро Двр бар мегирад. Муомилоти гайринакдй дар асоси ҳуҷҷатҳои пулй, яъне талабномаи пулй (платёжное требование), супоришномаи пулй (платёжное поручение), аккредитив-хо, чекхо, векселхо, кортхои Карзй сурат мегирад. Гардиши пулии гайринакдй Хисоббаробаркунии байни корхона, муассиса ва гашкшютхоро новобаста аз шакли моликияташон, ки дар бонкхо суратхисоб (расчетный счёт) ва Хисоби чорй доранд, байни шахсони хуқуқй ва муассисахои карзй; шахсони хукукй, шахсони вокей ва буҷети давлатро дар бар мегирад.