Илмхона Комрон.инфо
Таҷрибаҳои Ҳертс доир ба қабул ва афканишоти мавҷҳои электромагнитй диққати физикони ҷаҳонро ба ҳуд ҷалб намуд.
Дар Русия аввалин бор ба омузиши мавҷҳои электромагнитИ Александр Сте- панович Попов машгул гардид. У усули ҳеле ҳассосу боэътимоди қаИдкунии мавҷҳои электромагнитиро пешниҳод намуд ва он- ро барои радиоалока истифода бурд.
Апрели соли 1895 А. С. Попов аввалин бор дар ҷаҳон дастгоҳро барои радио- алока ба вуҷуд овард. 7 маИи соли 1895 на- моиши дастгоҳи А. С. Попов гузаронида шуд ва ин руз дар таъриҳи илм ҷун рузи бунёди радио доҳил гардид.
Барои навиштани ҳабарҳои додашуда соли 1896 А. С. Попов дар радиоприём- ники ҳуд аз дастгоҳи телеграфИ истифода намуд. У барои кабули мавҷҳои электро- магнитии дарозиашон муаИян аз ҳодисаи резонанс истифода бурд.
Дар радиоприёмникҳо мавҷи электро- магнитен аз стансияҳои радио афкандаро кабул намуда, аз он маълумоти додашу- даро ҷудо менамоянд.
Намудҳои гуногуни радиоприёмникҳо мавҷуданд ва тарзи кори ҳамаи онҳо якҳе- ла мебошад.
| Сохт ва кори радиоприёмники содатаринро дида мебаро (расми 2.14.1).
Радиоприёмники содатарин аз контури лаппиши бо антен алокаманд ва контури аз детектору телефон таркибёфта иборат аст. Радиоприёмникхои содатаринро инчунин радиоприёмникхои детекторй низ меноманд. Аз радиоприёмникхои детекторй асосан хангоми аз стансиях радиой афкандани мавчхои электромагнитии тавоноиаш кал оғ наздик чойгир будани онхо истифода мебаранд. Дар радиоприёмникхои детекторй антеннаро бо контури ла: пиш ё бевосита (расми 2.14.2, а), ё ба таври индуктивй (расми 2.14. б) алокаманд менамоянд. Лаппишхои басомадашон гуногуни дар антенна баамалоянЬа дар галтаки контур Ь лаппишхои хеле зиёди басомадаш^н гуногунро бедор менамояд. Бо ёрии конденсатори гунчоишаш тагйирёбанда Ст контурро яке аз басомадхои мавчхои дар антенна баамаломада чур мрнамоянд. Дар натичаи резонанс амплитудаи лаппиши хамнн басомад хеле калон мешавад. Энергияи лаппиши чудокардашу, |
Лаппиши модулятсияшудаи қабулгардидаи басомадаш баланд ба детекторй Д дода мешавад. Дар детекторй Д аз лаппишхои басомадаш баланди модулятсияшуда лаппишхои басомади паст (лаппишхои садой) ҷудо карда мешаванд ва ин гуна протсессро детектронй меноманд.Барон алокаи радиотелефонй лаппишхои модулятсияшуда истифода бурда мешавад. Дар радиоалока лаппишхои басомадашон баланд истифода мегарданд. Барои фиристодани садо ё мусикй лаппишхои басомадашон баландро бо ёрии лаппишхои электрикии басомадашон паст (дар натичаи дар микрофон табдилёбии лаппишхои садой хосил мешаванд) тагйир медиханд. Ин ходисаро модулятсия намудани лаппишхои басомадашон баланд меноманд.
Детектор аз диоди нимнокилй иборат аст ва он хосияти яктарафа гузаронандагй дорад. Ба воситаи ин диод ҷараёни пулсатсияшудаи басомадаш баланд мегузарад.
Конденсатори С, ки ба телефон пайваст карда шудааст, ҷараёни пулсатсиякардашударо суфтаю хамвортар менамояд ва ба воситаи телефон ҳамон намуд ҷараёне мегузарад, ки ба микрофон дар стансияи дода шуда буд. Бинобар он, дар телефон
садой монанд шунида мешавад. Лаппиши мембранаи телефон аз ҳисоби энергияи мавҷи электромагнитии кабулгардида ба амал меояд, бинобар он, баландии садой ин гуна кабулкунакхо хеле хурд аст ва онро танхо як одам мешунавад.
Барои он ки сигнали кабулгардидаро якчанд одам шунавад, кабулкунаки замонавии сохти мураккабдошта зарур аст. Накдпаи яке аз кабулкунакхои бевосита дар расми 2.14.3
нишон дода шудааст. Дар ин кабулкунак лаппиши басомади радиой, ки контури ҷудо менамояд, баъди дар
детекторонида мешавад.
Лаппишҳои басомадаш пасти дар детекторй ҷудо
кардашуда ба воситаи басомадхои садой
пуркувват карда мешавад ва ба баландгуяк дода мешавад. Аз баландгуяк садоро одамони зиёд мешунаванд.
САВОЛХО БАРОИ ТАКРОР—————————————————–
- Аввалин бор бакайдгирии боэътимоди мавчхои электромагни- тиро барои радиоалока кй пешниход намуд?
- Барои чй 7-уми майро Рузи радио меноманд?
- Попов кабули мавчхои электромагнитиро чй тавр амалй намуд?
- Радиоприёмники одитарин чй гуна сохт дорад ва он чй тавр ном бурда мешавад? Накшаи онро кашида фахмонед.
- Қабули мавчхои электромагнитй дар радиоприёмники оди– тарин чй тавр ба амал меояд?
- Модулятсияи лаппишхои басомадашон баланд гуфта, чиро меноманд?
- Детектиронй гуфта, чй гуна ходисаро меноманд?
- Ба сифати детектор чиро истифода мебаранд?
- Ҷараёни пулсатсияшуда гуфта, чй гуна чараёнро меноманд?
- Шунидани лаппишхои садогй дар радиоприёмники одит^- | рин чй тавр ба амал меояд?
- Дар баландгуяки радио баланд кардани лаппишхои басомади садой чй тавр ба амал оварда мешавад?
