Бонкҳо дар таърихи дуру дарози худ роҳи басо тӯлонии рушду тако мулро тай кардаанд. Натиҷаи ин роҳ ба миён омадани шаклҳои гуногуни муассисаҳои бонкӣ гардид. Намудҳои асосии бонкҳо чунинанд: эмиссионӣ (дар ҳар мамлакат чунин бонк танҳо якто буда, ҳатто агар аз рӯи қонун давлатӣ ҳам набошад, якҷоя бо ҳукумат кор …
Муфассал »Хизматрасониҳои асосии бонкӣ. Самараи иқтисодии фаъолияти бонкҳо
Бонкҳо корро аз табодули пули давлатҳои гуногун, маҳфуздории пасандозҳо ва додан (пешниҳод)-и қарзҳо сар карда, тадриҷан доираи хизматрасониҳои хешро васеъ менамуданд ва пеш аз ҳама, барои рушди савдо ёрӣ мерасониданд. Дар бораи дар Аврупои асримиёнагӣ чӣ қудрате пайдо кардани бонкҳо таърихи оилаи Медичи – бонкдоре аз Флоренсия шаҳодат медиҳад. Бонки …
Муфассал »Сабабҳои пайдоиши бонкҳо дар ҷамъият
Бонкҳо ихтирооти басо қадимии иқтисодианд. Бонкҳои аввалин дар Шарқи Қадим ҳанӯз дар асрҳои VII–VI то мелод, вақте сатҳи некӯаҳво лии одамон ҷиҳати ҷамъоварии пасандозҳо имкониятҳо фароҳам овард, пайдо шуданд. Баъд ин иқдомотро Юнони қадим қабул кард. Ин ҷо маъ бадҳои нисбатан маъмулу номӣ ба маҳфуз доштани пул дар вақти ҷангҳо …
Муфассал »Вазифаҳои пул дар иқтисодиёт
Дар иқтисодиёти муосир пул асосан вазифаҳои зеринро иҷро меку над: воситаи арзиш (ченкунӣ); воситаи муомилот; воситаи пасандоз. Пул аз тиҷорат ба вуҷуд омада, мубодилаи молҳоро сода мекард. Бидуни пул низ мубодила метавонад сурат гирад, агар ҳар ду тараф чизҳои лозимаи якдигарро дошта бошанд. Агар одамон неъматҳои дар дастдо штаи худро …
Муфассал »Сабабҳои пайдоиш ва намудҳои пул
Дар ҳақиқат, аксарияти мо имрӯзҳо оид ба ҷаҳони пул маълумоти кам дорем. Ин ҳайратангез нест, чунки ҷаҳони пул механизми мурак каби иқтисодии тамаддуни муосир аст. Тамоми қонуниятҳои он танҳо ба мутахассисони соҳа – олимон, бонкдорон, молиячиҳо маълуманд. Бо мақсади фиреб нахӯрдан ва ё ба хатоиҳо роҳ надодан дар раванди фаъ …
Муфассал »Рақобати инҳисорӣ. Шарти пайдоиш
Рақобати инҳисорӣ дар ҷое ба миён омада метавонад, ки дар он даҳҳо корхона фаъолият намуда, дар байни онҳо имконияти гуфтушуниди пинҳонӣ ғайриимкон аст. Ҳар корхона дар асоси хатар ва таваккалии худ амал намуда, сиёсати нархии худро муқаррар менамояд. Рақобати инҳисорӣ дар ҳамон ҷое инкишоф ёфта метавонад, ки дар он ҷо …
Муфассал »Инҳисори соф
Хусусиятҳои хос. Аксуламали рақобати озод инҳисори соф (монополия) ба шумор меравад (калимаи юнонӣ «моно» – як, «полио» –мефурӯшам), ки вобаста ба он дар соҳа танҳо як корхона фаъолият менамояд, дар ин ҷо мафҳуми «корхона» бо мафҳуми «соҳа» мутобиқат менамояд. Аз нигоҳи аввал, чунин ҳолат аз эҳтимол дур буда, дар миқёси …
Муфассал »Рақобати озод
Ба бозори рақобати озод пеш аз ҳама, шумораи зиёди субъектони хоҷагидорӣ (харидорон ва фурӯшандагон) ва инчунин, таҳвили як мол хос мебошад. Зеро бо таъсири талабот ва таклифот нархҳо ба ҳам наздик мешаванд, яъне дар минтақаи алоҳида дар вақти муайян нархҳо қариб ки якхела мешаванд. Мувофиқан дар шароити иқтисоди бозорӣ кӯшиши …
Муфассал »Мафҳум ва моҳияти рақобат
Рақобат яке аз унсурҳои муҳими механизми бозор ба ҳисоб меравад. Муносибатҳои бозорӣ дар ҷомеа муҳитеро ба вуҷуд меоранд, ки дар он субъектҳои гуногуни иқтисодӣ кӯшиш мекунанд манфиатҳои иқтисодии худро амалӣ намоянд. Дар ин раванд ногузир бархӯрди манфиатҳои иштирокчиёни бозор ба амал меояд. Воқеан рақобат мубориза, муқовимати манфиатҳо мебошад. Ба монанди …
Муфассал »Таклифот ва бузургии он. Чандирии таклифот
Одамон имконияти харид кардани молҳои ба худ зарурро дар бозор ба туфайли пешниҳод намудани мол аз тарафи истеҳсолкунандагон ба фурӯш доранд. Лекин ҳаҷми пешниҳоди молҳо ба фурӯш аз чӣ вобаста мебошад? БУЗУРГИИ ТАКЛИФОТ миқдори намуди муайяни мол аст, ки фурӯшандагон тайёранд (мехоҳанд ва метавонанд) дар давраи муайян аз рӯи нархи …
Муфассал »