Теги: Химия

Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон мавзеи Мушкистон, ки дар наздикии шаҳри Панҷакент ҷойгир аст, яке аз конҳои калон- тарини қалъагӣ ба ҳисоб меравад. Аз рӯйи таҳлили пешакӣ ин мавзеъ тахминан 10 млн тонна маъдан дорад. маъдан дар ин мавзеъ 80 млн тонна буда, ҳиссаи массаи Ғе 41%- ро ташкил медиҳад. Ҷойгиршавии ин …

Ҷумҳурии Тоҷикистон захираи 10%-и маъдани сурма (8Ъ)-и ҷаҳонӣ дорад, ки пас аз давлати Чин ҷойи дуюм ва ҷойи аввалро дар байни Иттиҳоди давлатҳои мустақил (ИДМ) ишғол мекунад. Мавқеи асосии ин канданӣ дар минтақаи симобу сурмаи ҳудуди Зарафшону Ҳисор ҷойгир аст. Дар мавзеи Ҷикрут захи- раи симобу сурма муайян карда шудааст, …

Маъданҳои асосии сурбу руҳдор дар конҳои ши- моли ҷумҳурӣ, ноҳияҳои кӯҳӣ-маъдании Зарнисор ва Кониман- сур ҷойгир шудааст. Қисмати калони захираҳои кон дар мавзеи Конимансури Калон ҷойгиранд, ки захираи саноатиаш зиёда аз 8 млн. тонна мебошад.

Аз рӯйи ахбори тасдиқгардида Тоҷикистон бо захираи нуқра дар ҷаҳон дар ҷойи аввал мебошад. Мавзеи нуқраи Кони- мансури Калон яке аз конҳои бузург дар ИДМ (СНГ) ва ҷаҳон ба ҳисоб рафта, имконияти ташкил кардани муассисаи калони комбинати куҳӣ-металлургии Тоҷикистонро дорад. Конимансу- ри Калон аз рӯйи захираи нуқра дар ҷаҳон ҷойи …

Тоҷикистон аз зумраи давлатҳои захираи бисёри тил- лои маҳаллӣ ва пошхӯрда дошта ба ҳисоб меравад. То дирӯз дар ҷумҳурӣ тахминан 3 тонна тилло ҳар сол истеҳсол карда мешуд. Миқдори асосии тилло имрӯз дар водии Зарафшон, аз конҳои Ҷилав ва Тарор истеҳсол карда мешавад. Ғайр аз ин дар ҳудуди водии Зарафшон …

Кӯҳҳои сар ба фалак кашидаи Тоҷикистон анбори беҳамтои канданиҳои фоиданок ба ҳисоб мераванд, ки он боигарии миллӣ мебошад. Аксарияти элементҳои химиявие, ки дар ҷадвали дав- рии элементҳои химиявии Д.И. Менделеев мавҷуданд, дар ин сарзамин дучор мешавад. Академик А.Е.Ферсман дар соли 1936 навишта буд: «Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷадвали зиндаи элементҳои химиявии Д.И.Менделеев …

Истеҳсоли чуян ва коркарди он ба пулод раванди мураккабест, ки дар натиҷаи он муҳити атроф бо чангу ғубор, газҳо, шлакҳо, обҳо ифлос мешавад. Аз ин сабаб, барои пешниҳод кардани усулҳои бевосита аз маъдан истеҳсол кардани оҳан ва пулод чорабиниҳои гуногун гузаронида мешаванд. Дар ин раванд ба сифати барқароркунанда ба ҷойи …

Аз рӯйи хосияти химиявиаш пӯлод ба пӯлоди карбонӣ ва пӯлоди легиронӣ тақсим мешавад. Барои истеҳсоли пӯлоди легиронӣ ва ба онҳо додани хосиятҳои махсус ба таркиби пӯлод моддаҳои гуногун: хром, никел, титан, молибден, ванадий, волфрам ва ғ. илова карда мешавад. Пӯлод устувор ва пластик аст. Пӯлодро кӯфтан, варақа кар- дан, ба …

Истеҳсоли пӯлод. Барои аз чӯян дур кардани миқдори карбон силитсий, манган, фосфор, сулфур ва дигар омехтаҳои дар тарки- би чӯянбуда кам карда мешаванд. Кам кардани миқдори карбон ба камшавии устувории пӯлод оварда мерасонад. Оксиген аз ҳаво гирифта мешавад, оксидҳои оҳан дар намуди иловаҳои махсус, ки бо маъдан ё ки металлпораҳо …

Чуяни ҳосилшуда дар таркиби худ 2%-4,5% карбон ва миқдори ками силитсий, магний, фосфорро дорад. Чуян назар ба оҳан сахттар ва мурт буда, хосияти чакушхурӣ надорад. Чуян ду навъ мешавад: рехтагарӣ ва табдилёбанда. Чуяни рехтагарӣ барои тайёр кардани ашёҳои гуногун, чуяни табдилё- банда барои истеҳсоли пулод истифода бурда мешавад. Чуяни рехтагарӣ …