ТАРТИБИ ШИКОЯТ НАМУДАН АЗ НАТИҶАИ БАРРАСИИ ПАРВАНДАҲОИ МАЪМУРИ

ТАРТИБИ ШИКОЯТ НАМУДАН АЗ НАТИҶАИ
БАРРАСИИ ПАРВАНДАҲОИ МАЪМУРИ

Тартиби шикоят намудан аз натиҷаи баррасии парвандаҳои маъмурӣ дар боби 49 К\М Ҷумҳурии Точикистон нишон дода шудаасг.
Мувофиқи моддди 810 К\М Ҷумҳурии Тоҷикисгон шахсе, ки дар хдкки ӯ чораҳои таъминкунии парвандди ҳукуқвайронкутгии маъмурӣ татбик гапггааст, ҳукуқ дорад ддр бораи онҳо ба мақомоти вакодатдори дандатӣ ва шахсони мансабдори вакодатдори бодоӣ ё ба суд шикоят намояд.
Бо тадаби шахси воқеӣ с намояндди шахси хукуқӣ ба ӯ фавран нусхаи протоколҳо ва дигар маводи дахддор, ки фарои таъмини ҳимояи ҳукуқ ва манфиатҳои қонунии шахси нисбаташ чораҳои таъминкунандаи исгеҳсолоти ин парвандд гатбиқгардида мсбошанд, супорила мешаванд.
Вобасга ба натиҷди баррасии шикоят дар бораи гардониддн ё қонеъ нагардониддн шикоят карор кдбул мешавад,
Шикоят оварддн аз хусуси чораҳои таъминкунандди истеҳролоти парвандди хукуқвайронкунии маъмурӣ ба мақомоти ваколатдори ддвлатӣ ва шахси мансабдори ваколатдори болой барои I пикоят писбат ба татбиқи ин чораҳо ба суд мамоггиа г намекунад.
Зарари ддр натиҷди амалҳои ғайриқоггунии шахси мансабдор расонидд шуда бояд мутобиқи қоидаҳои муқдррарнамудаи Кодекси I раждднй ва Кодекси мурофиавии граждднии Ҷумҳурии Гоҷикистон рӯёнидд шавад,
Мувофиқи моддди 811 КҲМ Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби шахсони дар модддҳои 770-774 ва 780 КХД1 Ҷумҳурии Тоҷикистон номбаршудд (шахсе, ки ддр хдққи ӯ исгеҳсолоти парвандди ҳукуқвайронкунии маъмурӣ пеш бурдд мешавад, намоянддгони қонунии шахсони вокеӣ ва ҳукуқй, ҳимоягар ва намоянда, ҷабрдидд ва прокурор) аз хусуси кдрорҳои парванддҳои ҳукуқваиронкунии маъмурӣ ба таври зерин шикоят овардд мешавад:
– кдрорҳои аз тарафи судя кдбулгардидд – ба суди болоӣ;
– кдрорҳои аз гарафи шахсони маясабдори ваколаздор кдбулгардидд – ба мақомоти ваколатдори ддвлагии болоӣ, шахси мансабдори ваколатдори болоӣ ё ба суди махдлли баррасии парванда.
Агар шикоят аз хусуси карори нарвдндаи хукуқвайронкунии маъмурӣ хдм ба суд ва хам ба макомоти ваколатдори давлатии болоӣ ё ба шахси мансабдори ваколатдори болоӣ оварда шуда бошад, онро суд баррасӣ менамояд.
Шикоят аз хусуси қдрори парвандаи ҳукуқвайронкунии маъмурӣ ба судя. мақомози ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор), ки нисбат ба ин парванда карор кабул кардааст, супорида мешавад ва онҳо ухдадоранд дар мухлати сс рӯзи баъди ворид шудаии шикоят онро 6о тамоми маводи парванда ба суд, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор)-и болоӣ фиристад
Шикоят овардан аз хусуси қдрори судя дар бораи таъйин намудани ҷдзои маъмурӣ дар намуди ҷдзои ҳдбси маъмурӣ ва бо роҳи маъмурӣ берун кардан аз қдламрави Чумҳурии Тоҷикистон бояд дар рӯзи гирифтани он ба суди болоӣ фиристода шавад.
Шикоятро бевосита ба суд ба мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор)-и болоӣ барои баррасй пешниҳод кардан мумкин аст, ки ин тарзи пепшиҳоди I
шудани он мусоидат мекунад.
Агар баррасии шикоят аз кдрори парвандаи хукуқвайронкунии маъмурӣ таҳти салоҳиягги судя, мақомози ваколатдори давлатй (шахси мансабдор) кдрор надошта бошад, дар ин ҳолат шикоят дар мухдати се рӯз барои баррасй аз рӯйи тобеият фиристода мешавад.
Барои шикоят аз кдрори парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ боҷи давлатӣ пардохта намешавад.
Кдрори мақомоти ваколатдори давлагии болоӣ, шахси мансабдори ваколатдори болоӣ, кдрори суди болоӣ, ки аз рӯйи шикоят кдбул гардидаасг, дар мухдати се рӯз барои иҷро фиристода мешаванд Ин кдрорро танҳо ба тариқи назоргпӣ аз нав баррасӣ кардан мумкин асз.
Аз хусуси кдрори парвандди хукуқвайронкунии маъмурӣ дар мухдати даҳ шабонарӯз аз лаҳзаи ба шахсони дар моддаҳои 770-774 КҲМ Ҷумҳурии Тоҷикисгон номбаршуда супорида шудан ё нусхаи қдрорро гирифтани онҳо шикоят овардан мумкин асг. Дар сураги бо сабабҳои узрнок гузаронидани ин мухдат дар асоси дархости шахсе, ки дар ҳдққи ӯ карори парвандаи ҳукуқвайронкунии маъмурӣ кдбул шудааст, ин мухдат метавонад аз ҷониби судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) барои баррасии шикояг баркдрор карда шавад.
Дар бораи рал кардани дархости баркароркунии мухлати шикоят аз карори парвандаи хуқуквайронкунии маъмурй таъйинот бароварда мешавад.
Ҳангоми тайёрӣ барои баррасии шикоят аз хусуси карори парвандаи ҳукуквайронкунии маъмурӣ судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор):
– муайян менамояд, ки оё ҳолатҳои исгиснокунандаи имкоии аз ҷониби судя ё шахси мансабдори ваколатдор баррасЙ гардидани парванла. инчунин холатҳои истиснокунандаи истехсолоти парванда вуҷуд доранд с не;
– дархосгҳоро барраси мекунад, хднгоми зарурат зкспертиза
таъйин менамояд. маводи иловагиро талаб карда мептрад. шахсонеро. ки ииггироки онҳо дар баррасии шикоят ҳатмӣ мсбошад. ддъват менамояд;
– агар баррасй тахти салохия^ги ӯ кдрор надопгга бошад, шикоятро бо тамоми маводи парванда вобаста ба тобеияташ ирсол менамояд.
Овардани шикоят ё зътироз иҷрои кдрорро дар бораи таъйин намудани ҷазои маъмурӣ то баррасӣ кардани шикоят ё зътироз бозмедорад.
Шикоят аз хусуси кдрори парвандди хуқукваиронкунии маъмурӣ бояд дар мухлати дах рӯзи баъди ворил шудани шикоят бо тамоми маводи парванда аз тарафи судя, мақомоти ваколатдори давлатӣ (шахси мансабдор) баррасӣ карда шавад
Шикоят аз карори ҳдбси маъмурӣ бояд ддр муҳдати як шабонарӯзи баъди овардани шикоят баррасӣ гардад, ба шарте, ки шахси ба ҷдноГл арии маъмурӣ кашиддшаванда тахти ҳдбси маъмурӣ қдрор дошга бошад. Шикоят овардан аз карори таъйини ҷдзои маъмурй хдмчун боздонгги маъмурии фаъолият бояд ддр мухлати панҷ шабонарӯзи баъди ба. мақом(тги болоӣ ворид шудани шикояз бо тамоми мавод баррасӣ гардад
Хднгоми баррасии шикоят аз хусуси карори парвандаи хуқуқвайронкунии маъмурӣ:
– тьлон карда мсшавад, ки шикоятро кӣ баррасӣ менамояд, кадом шикоят баррасӣ мегардад ва кӣ шикоят овардааст;
– ҳозир буддни шахси воқеӣ ё намояндаи қонунии ӯ, ё намояндаи қонунии шахси ҳуқуқӣ, ки иисбат ба ӯ оид ба парвандд кдрор кдбул карда шудаасг. инчунин ҳозир набулани шахсони барои иштирок дар баррасии шикоят даъватшуда муайян карда мешавад;
ваколати намояндагони қонунии шахси воқеи ё ҳукукӣ.
ҳимоягар ва намоянда санҷида мешавад;
– сабабҳои ҳозир нашудани иштирокчиёни истеҳсолоти парванда муайян карда мешавад ва дар бораи баррасии шикоят дар ғоибии шахсони мазкуп ё оид ба мавкуф гузоштани баррасии шикоят карор қдбул кардд мешавад;
« ҳукук. ва ухдадориҳои шахсони дар баррасии шикоят шнтироккунанда фаҳмонида мешавад:
– радия ва дархостҳои изҳоршуда ҳал карда мешаванд:
– шикоят аз хусуси кдрори парвандаи хукуқвайронкунии маъмурӣ эълон мегардад;
– мувофиқи маводи мавчудаи парванда ва ба таври иловагӣ пешниҳодгардида қонунӣ ва асоснок будани кдрори кдбулшуда, аз чумла баёноти шахси воқеӣ ё намояндаи қонунии шахси хукуқӣ, ки ддр ҳаққи ӯ оид ба парвандаи хукуқвайронкунии маъмурӣ қарор кдбул гардидааст, санҷида, ҳангоми зарурат гувоҳии дигар шахсони дар баррасии шикоят иштироккунанда, шарҳи мутахассис ва хулосаи коршинос шунида, дигар далелҳо тадқиқ карда мешаванд, инчунин амалҳои дигари мурофиавӣ мутобиқи Кодекси мазкур анҷом дода мешаванд;
– дар баррасии парванда прокурор иштирок дошта бошад, хулосаи ӯ шунида ме( павад.
Судя ё шахси мансабдори ваколатдоре, ки шикоятро баррасӣ менамояд, бо ваҷҳҳои шикоят вобаста нест ва парвандаро дар ҳаҷми пурра месанҷад
Мувофики моддаи 818 КХ.М Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯйи натиҷаи баррасии шикоят аз хусуси кдрори парвандаи хукуквайронкунии маъмурӣ яке аз кдрорҳои зерин кдбул карда мешавад:
– ддр бораи бетагйир мононддни кдрор ва қонеъ нагардонидани шикоят;
– дар бораи тагиир доддни кдрор, ба шарте, ки дар ин ҳолат ҷдзои маъмурии мукдрраргардида вазнин нашавад ё бо дигар тарз ҳолати шахсе, ки нисбат ба ӯ кдрор қдбул гардиддаст. бад нагардад;
– дар бораи бекор намудани кдрор ва кдть намудани истеҳсолоти парванда ҳангоми мавчуд будани акдллан яке аз ҳолатҳои пешбининамудаи моддаҳои 26 вт 735 КҲМ Ҷумҳурии Гоҷикисюн, инчунин ҳангоми исбог нашудапи ҳолатҳое, ки дар асоси онҳо оид ба парванда кдрор қдбул гардида буд.
Мувофики моддаи 26 КҲМ Чумхурии Тоҷикистон шахси вокеие, ки ҳднгоми содир намудани ҳукуквайронкунии маъмурӣ ддр ҳолати номукаллафӣ кдрор допгг, яъне бар асари бемории рӯҳии доимӣ, парсшонии мувақкатии рӯҳӣ, заъфи ақл ва ё ҳолати дигари бемории рӯҳӣ, хусусияти вокеӣ ва зиддихукуқии кирдори (амал ё беамалии) худро дарк ё онро идора кардд намставонад, ба ҷдвобгарии маъмурӣ кашидд намешавад.
Мувофики моддаи 735 КҲМ Ҷумҳурии Тоҷикистон ддр ҳолатҳои набуддни ҳодиса ва аломати ҳукуқвайронкунии маъмурӣ, дар холази зарурати ниҳоӣ содир шудани амалҳои шахс, кабул шу.ҷдни санади авф, ба шарте, ки чунин санад татбиқи ҷдзои маъмуриро бараараф намояд, безътибор донистани қонуне, ки ҷдвобгарии маъмуриро муқдррар намудааст, гуаштани муҳлати ба ҷдвобгарии маъмурӣ кашидан, доир ба ҳдмон як кирдори (амал ё беамалии) зиддиҳукуқӣ аз ҷониби шахсе, ки дар ҳакхи ӯ истеҳсолоти парвандаи ҳукуқвайронкунии маъмурӣ анҷом дода мешавад, мавҷуд буддни кдрори судя, мақомоти ваколатдори ддвлатй (шахси мансабдор) ддр бораи таъйин намудани ҷазои маъмурӣ с карори кдтъ намуддни парвандди ҳукуқвайронкунии маъмурӣ ё қдрори оғози парвандди ҷиноятӣ, фавти шахси вокеӣ истеҳсолот оид ба нарванддҳои ҳукуквайронкунии маъмурӣ оғоз карда намешавад на нармандахои оғозгардидд кдтъ карда мешаванд.
– ддр бораи бскор намудани кдрор на баргардонидани парванда барои баррасии нав ба судя, макрмоти ваколатдрри данлагӣ (шахси мансабдэр) баррасии парванда ҳднюми ба гаври ҷиддӣ риоя нагардиддни галабочи мсъсрҳои мурофиавии пешбининамудди КҚМ Ҷумхурии Тоҷикистон, ба шартс, ки он ба баррасии хдматарафа, пурра ва вокгьбинонаи парвандд мамониат кардд бошад инчунин бинобар зарурати тазбиқи қонуни ҳукуқвайронкунии маъмурӣ, ки боиси таъйин намуддни ҷдзои маьмурии нисбаган сахттар мегарддд, ба шарге, ки ҷдбрдидд дар хусуси сабукии ҷазои маъмурии бо ин I шрвандд таъйингардидд шикоят оварда бошад;
– ддр бораи бекор карддни кдрор ва фиристоддни парвандд барои барраси дар асоси тобеият, агар ҳангоми баррасии шикоят мукдррар кардд шавад, ки кдрор аз гарафи судя, мақомот ва шахси мансабдори бесалоҳият кдбул кардд шуддаст.
Кдрор аз рӯйи натиҷди баррасии шикояг аз хусуси қдрори нарвашхди ҳуқукваиронкунии маъмурӣ ддр шакли таъйинот бароварда мсшавад.
Нусхаи таъйиноти аз рӯйи птикоят аз хусуси қдрори парваидаи ҳукуквайронкунии маъмурӣ кдбуп гардида ба шахсе, ки дар ҳаққи ӯ ин таъйинот бароварда шудааст, дар мухлати се рӯз, ба ҷабрдида бошад, бо хоҳиши ӯ фиристода мешавад
Кдрори аз рӯйи натиҷаи баррасии шикоят кдбулшуда баъди қдбул гардидан фавран эълон карда, иусхаи он дар муҳлаги се рӯзи баъди қдбул гардидан ба шахси воқеӣ ё намояндаи қонунии шахси ҳуқуқӣ. ки нисбат ба онҳо қдрор қдбул гардида буд, инчунин ба ҷдбрдида ҳднгоми шикоят овардани ӯ ва ба прокурор тибқи дархост супорида ё фиристода мешавад.
Қдрори аз рӯйи натиҷаи баррасии шикоят оид ба ҳдбси маъмурӣ қдбулшуда дар рӯзи қдбул гардиданаш ба маълумоти мақомот ё шахси мансабдори масъули ғпфои кдрор, ба шахсе, ки дар хдққи ӯ ин кдрор кдбул гардидааст, ба ҷабрдида, инчунин ба маълумоти прокурор расонида мешавад.
Аз хусуси кдрори парвандаи хуқуқвайронкунии маъмурӣ кдбулнамудаи шахси мансабдори ваколатдор ё аз хусуси қдрори аз рӯйи шикоят аз болои ин қдрор қдбулнамудаи шахси мансабдори ваколатдори болоӣ ба суди махдлли баррасии шикоят ва минбаъд ба суди болоӣ шикоят овардан мумкин аст.
Шикоят аз кдрори қдбулнамудаи судя оид ба парвандаи ҳукуқваиронкунии маъмурӣ ё аз кдрори судя аз рӯйи шикоят аз хусуси ин қдрор ба суди болоӣ оварда мешавад.
Ба қдрори эътибори қонунӣ пайдонакардаи парвандди ҳукуқвайронкунии маъмурӣ ва кдрорҳои минбаъдаи зинаҳои болоӣ аз рӯйи шикоят ба ин кдрор тиумкин аст аз тарафи ирокурор эътироз оварда шавад.
Нисбат ба кдрорҳои эътибори қонунӣ пайдокардаи парвандаи хукуқвайронкунии маъмурӣ, қдрорҳо аз рӯйи натиҷаи баррасии шикояту эътирозҳо, мумкин аст, дар давоми як соли баъди эъгибори қонунӣ найдо намудани онҳо аз чарафи шахси воқеӣ ё намояндаи қонунии шахси ҳукуқӣ, ки онҳо дар ҳаққи ӯ кдбул кардд шудданд ё аз тарафи ҷдбрдида шикояг оварда, инчунин аз тарафи Прокурори генералии Ҷумхурии Тоҷикистои ва прокурорҳои гобеи он эътироз оварда шавад.
Қдрори эътибори қонунӣ пайдонамудаи парвандаи ҳукуқвайронкунии маъмурӣ ва аз нав баррасӣ намудани қарорҳо аз рӯйи натиҷаи баррасии шикоятҳо, эъгирозҳо аз тарафи Суди Олии Ҷумхурии Тоҷикистон, суди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, 293
судҳои вилоятҳо ва шаҳри Душанбе дар доираи салоҳияташон бо даъват намудани шахсони манфиатдор (ҳозир нашуддни шахсони манфиатдор барои баррасии парванда монеъ шудд наметавонад) аз нав баррасӣ карда мешаванд.
Мувофики моддди 823 КХ.М Ҷумҳурии То1сикистон дар натиҷаи аз нав баррасӣ намудани кдрори /ьтибори қонунӣ пайдонамудди парвандаи ҳукуквайротгкунии маъмурӣ ва аз нав баррасӣ намуддни кдрорҳо аз рӯйи натиҷаи баррасии шикояту эътирозҳо бо тартиби назоратӣ суд метавонад:
– кдрорҳоро бетағйир монад, шикоят ва пешниҳодро қонеъ нагардонад;
– қдрорҳои қдбулшуддро бекор намояд ва парванддро ба баррасии нав фиристад;
– кдрорҳои кдбулшударо бекор намоад ва истеҳсолоти парванддро кдтъ кунад;
– қдрорҳои қдбулшуддро бе ггурзӯр намудани ҷазо тағйир
диҳдд.
Нисбат ба кдрори зинаи болоии судӣ ба Раёсаги Суди Олии Ҷумхурии Тоҷикистон пгикоят ё эътироз овардан мумкин аст. Дар ҳолати кдрори он ниҳоӣ буддн, тгисбат ба он шикоят ё зътироз оварда намешавад.
Бекор карддни қдрор бо қатъ шудани парвандаи ҳукуқвайронкунии маъмурӣ боиси баргардониддни маблағ, ашёҳои бо подош гирифташуда ва мусодирашуда. инчунин бекор кардани дигар махдудиятҳои марбут бо кдрори қдблан қдбулшуда мегарддд. Хднгоми баргардонида натавонистани ашё арзиши он мутобиқи арзиши рӯзи содиршавии ҳуқуқвайроггкунии маъмурӣ руёнида мешавад, Дар бораи бекор кардани кдрори парвандди ҳукуквайронкунии маъмурӣ ддр ҳолагҳои зарурӣ ё бо хоҳиши шахсе, ки ддр ҳдққи ӯ кдрор бекор гардиддаст, ба ҷойи кор, таҳсил ва ё истиқомаг хдбар дода мешавад. Зараре, ки ба шаҳрванд дар натиҷаи таъйин намудани ҷдзои маъмурӣ ддр намуди ҳабс расонидд шудааст, тибқитартиби мукдррарнамудди қонунгузорй ҷуброн карда мешавад.