Мохияти хукук ба номи фирмави дар доштани хукуки истиснои нисбат ба он ифода меёбад. Аз лахзаи бакайдгирии давлати, шахси хукуки ба номи фирмави хукуки истисноиро пайдо мекунад. Хукуки истиснои ба номи фирмави дар истифодаи он бо тарзхои манънакардаи конунгузори (чанбаи мусбат) ва манъи исти-
Тарзхои истифодаи номи фирмави гуногун буда, метаво- над (истифода хангоми бастани ахдхо, дар мухр, бланка хуч- чатхо, дар овезахои гуногун, дар бинои маъмурии шахси ху- куки, дар либосхои кормандон, рекламахо, моли истехсол- карда ва гайра).
Хамзамон конунгузории амалкунандаи граждании ЧТ имконияти ихтиёрдори намудани номи фирмавиро пешбини мекунад. Масалан, мувофики к. 3 м. 589 КГ тибки шартно- маи фуруши корхона хукуки истифодаи номи фирмави, агар дар шартнома тартиби дигаре пешбини нагардида бошад, ба харидор мегузарад. Ё худ тибки м. 958 КГ хукук ба номи фирмави аз чумлаи мачмуи хукукхои мустасное мебошад, ки тибки шартномаи консессияи тичорати мумкин аст ба исти- фодабаранда дода шавад.
Дар адабиёти хукуки, тачрибаи давлатхои гуногун ва мархилахои гуногуни таърихи ин масъала ба таври гуногун барраси ва хал шудааст. Дар хар сурат манъи ихтиёрдории он ба максад мувофиктар менамояд.
Як катор хусусиятхои асосии хукуки истиснои ба номи фирмавиро чудо кардан мумкин аст:
- де-юре номи фирмави хислати хифзи бурунмарзи до- рад. Ин хусусият чунин маъно дорад, ки номи фирмавии субъектони дахлдори тамоми давлатхои чахон дар Точикис- тон ва баръакс номи фирмавии субъектони дахлдори Точи- кистон дар тамоми чахон хифз мегарданд;
- хукук ба номи фирмави хамзамон ухдадори аст (дар тафовут аз хукукхо ба дигар объектхои хукуки моликияти зехни). Шахси хукукие, ки ташкилоти тичорати аст, хатман бояд номи фирмави дошта бошад;
хукук ба номи фирмави бемухлат мебошад. Ин хусуси- ят онро аз хукукхо ба дигар объектхои моликияти зехни, ки табиати мухлатнок доранд, тафовут мегузорад. Албатта, бе- мухлатии номи фирмави набояд мутлак тавзех ёбад.Хукук ба номи фирмави бо тарзхои пешбиникардаи м. 1137 ва 1137 КГ бо дар назардошти табиати хоссаи он хифз карда мешавад.