Конунияти дунёи моддй

Конунияти дунёи моддй хамчун объекти кашфиёт ин ало- каи устувори байни ходисахо ва хусусиятхои мавчудаи дунёи модди мебошад, ки пештар маълум набуд. Ошкор намудани конуният маънои фахмидани ин алока ва ифода намудани он дар шакли математики ва функсионали мебо- шад. Ин алокаманди пуратар бо хусусиятхои зерин ифода меёбад. Аввалан, он алокаи мавчудаи дохилии ходисахо ва хусусиятхо шароитхои байнихамдигарии онхо аст ва он набояд дорои хусусияти фавкулодави дошта бошад. Аз ин ру, барои ошкор намудани алокаи конуният на танхо баёни алокаи ин ё он ходисаи хусусият, балки хислати сабабу оки- бат бояд мукарар карда шавад. Баъдан ин алока бояд дорои хислати устувори дошта бошад. Он ифодакунандаи он муно- сибате аст, ки тагйири як ходиса ва ё хусусият боиси тагйири дигарон мегардад. Тобеияти байни ходисахо ва хусусиятхо хамчун тобеияти математики ё функсионали мебо- шад.Солисан, алока бояд универсали бошад ва талаботи муттахидкуни ва имконияти пахнамоии онро ба дигар объ- ектхои монанд конеъ карда тавонад. Мукаррар намудани конунияти дунёи модди, кашфиёти илмии мухим аст.

Кашфиёт бояд нав ва ба таври объективи вучуд дошта бошад. Дар зери мафхуми нав будан навоварии мутлаки сат- хи байналмилалии мукарароти илми дар назар дошта меша- вад. Навоварии кашфиёт бо санаи ба кайдгири мукаррар карда мешавад. Аммо дар амалия барои кашфиёт мухлатхои дигар низ ба назар грифта мешавад, ба монанди пешниходи макола ба нашриёт, чопи макола, суханрони дар семинархо, химояи рисолаи илми ва гайра.

Махаки мухими объекти хифзи хукуки будани кашфиёт он аст, ки ин тахкикоти илми тагйироти амики сатхи тафак- курро мувофик месозад, яъне кашфиёт мукаррароти дорои хизмати фундаменталй аст, ки хисаи мухим барои дарки ил- мии дунёро дорад. Аз руи табиати худ ин нишона махаки баходихи аст, ки хислати омили объективи ва субъективи дорад.

Фундаментали будани кашфиёт дар он ифода меёбад, ки он асос барои самтхои нав дар рушди илм ва техника ва хал- ли техникии нав мегардад. Ба воситаи он тагйири наза- рияхои машхури пештар чойдошта сурат мегирад. Хамин тарик, тагйироти амик дар сатхи тафаккур дорои нишонаи хислати баходихии кашфиёт буда ва барои дастгирии сатхи баланди назарияи илми ахамият дорад.

Акидаи илми, ки ба сифати кашфиёт ба кайд гирифта мешавад, бояд ба вокеъият мутобик бошад, мавчудияти ко- нуният, хусусият ва ё ходисаи дунёи модди бояд на танхо аз чониби муаллиф баён гардад, балки аз чониби у, аз нигохи назарияви ё эксперементали исбот карда шавад. Бе ин амал кашфиёт вучуд надорад. Танхо назария, пешниход барои ис- боти алокаи ходисахои дунёи модди мавчуд аст. Далели ду- рустии мавчудияти хусусиятхои хасти ва ходиса мебошад. Мавчудияти ходисаи нав бо таъсироти хасти ба инсон, та- вассути тачхизот ва ё намоиш иртибот пайдо мекунад. Чу- нин натичахои илми ба хайси кашфиёт эътироф карда наме- шаванд: омилхои алохида, тобеиятхои доими, конуниятхо, хусусиятхо ва ходисахо, ки ба сатхи тафаккур тагироти ду- руст ворид намесозанд; фарзияхо, аз чумла тасавуротхои тах- мини дар бораи сохтори материя, дар бораи ба вучудоии сито- рахо, сарватхои фоиданок дар бораи мавчудияти минтакахои куввадихада ва гайра; халли вазифахои математики мукарар- намоии абстрактики ва исботи назарияхои матиматикии гу- ногун ва гайра; натичахои амиккунандаи назарияхои чойдо- шта; ошкор намудани каметахо, ситорахо ва дигар чисмхои осмони; андешахои асосноки илми ва эксперементалии ис- ботшуда дар дунё мухолиф; натичахои корхои илми- тахкикоти ва конструкторие, ки барои ба вучуд овардани ра- вандхои нави техналоги, канструксияхои мошинхо ва тачхизотхо, материалхои нав, воситахои дорувори, хусусияти онхо, тарзхои табобати беморон, таркиби микроорганизмхо ва дигар пешниходхое, ки ба онхо дохил мешанд; ошкорнамои ва пешбурди намуди растанихои нави хайвонот ва микроор- ганизмхо; ошкорнамоии сохторхои нави ташаккулёбии хаёт, аз чумла дар сохаи биология, тиб ва гайра.

Хамин тарик, кашфиёт дастоварди нав аст, ки дар нати- чаи дарки илмии табиат, чамъият, мукаррарнамой, конуни- ят, хусусият ва ходисахои дунёи моддй пештар маълумнабу- да мебошад. Кашфиётхои илми раванди инкишофи илму тех- никаро тезонида, омили тасдиккунанда ва ё радкунандаи назарияро дорад.