Оксиди сулфур (IV). Кислотаи сулфит ва намакхои он

Оксиди сулфур (IV) 8О₂ ва ё гази сулфит хангоми сузиши сул- фур ё маъданхои сулфурдор (сулфидхо) хосил карда мешавад:

1) 8 + О₂ = 8О₂;      2) 4Ге8₂ + 11О₂ = 2Ге₂О₃ + 88О₂

3) 2Си8 + 3О₂ = 2СиО + 28О₂

Сузонидани пирит яке аз усулхои саноатии истехсоли 8О₂ ба хисоб меравад.

Дар шароити лаборатори 8О₂ аз таркиби намакхои кислотаи сулфит бо таъсири кислотаи кави хосил карда мешавад:

\а.8О_; + Н₂8О₄ = \’а,8О₄ + Н₂О + 8О₂$
2 N0118(0 + Н₂8О₄ = N0.8(0 + 2Н₂О + 28О₂$

Инчунин дар натичаи ба кислотаи консентронидаи сулфат таъ- сир намудани резахои мис 8О₂ хосил мешавад:

Си + 2Н₂8О₄ конс. ^; ® Си8О₄ + 2Н₂О + 8О₂$ Молекулаи 8О₂ сохти кунчи дошта, дар куллааш атоми сулфур чойгир аст (расми 19 ).

Дар шароити мукаррари оксиди сулфур (IV) гази беранг буда, буйи махсуси тез до- рад. Махлули обии он мухити кислотаги дорад, зеро 8О₂ ба об таъсир намуда, кисло- таи сулфит Н₂8О₃ – ро хосил хосил мекунад. Ин реаксия баргарданда мебошад:

8О₂ +Н₂О ® Н₂8О₃

Дарачаи оксидшавии сулфур дар 8О₂ ба +4 баробар аст. Ин имконият медихад, ки дар реаксияхо вай хам хосияти оксидкунандаги ва хам баркароркунандаги зохир кунад.

Мисол, галогенхо то гидрогалогенидхо баркарор шуда, сул- фур аз 8⁺⁴ ба 8⁺⁶ оксид мешавад:

8⁺⁴О₂ + Вг⁰₂ +2Н₂О = Н₂8⁺⁶О₄ + 2НВг^-1

Хангоми ба баркароркунандахои кави таъсир намудан 8О₂ хамчун оксидкунанда амал мекунад:

8О₂ + 2Н₂8 = 38 + 2Н₂О

Инчунин барои 8О₂ реаксияи худоксидшави ва худбаркарор- шави (диспропорсиони) хос мебошад:

48О₂ +8КОН = 3К₂8О₄ + К₂8 + 4Н₂О

8О₂ оксиди кислотаги буда, дар об хуб хал мешавад (дар як хачм Н₂О 40 хачм 8О₂ хал мешавад). Хосилшавии кислотаи сул- фит раванди баргарданда мебошад.

8О₂ +Н₂О — Н₂8О₃

Дар махлули оби кислотаи сулфит чунин диссотсиатсия меша- вад:

Н28О3 – Н8Оз– –

» Н+ + Н8О3– (зинаи I) > Н+ + 8О32– (зинаи II)

Муодилаи пурраи диссотсиатсияи кислотаи сулфит чунин аст: Н₂8О₃ — 2Н⁺ + 8О₃^2–

Махлули обии Н₂8О₃ бо мурури вакт аз таъсири оксигени хаво ба кислотаи сулфат табдил меёбад:

2Н28О3 + О2 = 2Н28О4

Кислотаи сулфит хамчун кислотаи дуасоса ду навъи намакхоро хосил мекунад: намакхои миёна – сулфитхо, мисол \а_;8О₃ ва намакхои турш – гидросулфитхо, мисол \аИ8О₃. Дар саноати бофандаги барои беранг кардани матоъхо ва корхои суратгири (фотографи) сулфити натрий ва сулфити калий истифода бурда мешавад. Махлули намаки Са(Н8О₃)₂ дар саноати коркарди чуб ва истехсоли когаз истифода мегардад.

Масъалаи 1. 80 г сулфурро сузониданд ва гази хосилшударо дар 800 мл об хал карданд. Хиссаи массаи моддаи халшударо дар махлули хосилшуда (бо хисоби фоиз) муайян кунед?

Хал:

80г                   Хг

8 + О₂ = 8О₂

^32г                    64г

160г Х2Х1

8О^ + Н^О « Н^8Оз

64г        18г              82г

160г Х_хг               160 • 82

——- = ——; Х =———- = 205гН₂80₃ массаи халшаванда

64г     82г                   64                  ²³

160г Х₂г               160-18                                              ,

——- = ——; Х =———- = 45гН₂О бареаксиясарфмешавад

64г     82г                   64                  ²

т_махлул = (800 г – 45г) + 205г = 960 г

ш% = ^{тхалшуда} • 100% ш% = ²⁰⁵ • 100% = 21,4%.

^тмахлул                                     ⁹⁶⁰

Чавоб: 21,4% Н₂8О₃

Масъалаи 2. Агар 60 литр 8О₂ (д.ш.м.) бо КОН пурра ба реак- сия равад чанд грамм намаки миёна хосил мешавад?

Хал:

60л          Хг

2КОН + 8О₂ = К₂8О₃ + Н₂О;

22,4л        158г

Х = ^{60 458} = 423,2гК₂8О

• ²

£$_________________________________________________________

1. Хосиятхои оксиди сулфур (IV). 2.Кислотаи сулфит. Сулфитхо.

?ш_________________________________________________

1. Чаро оксиди сулфур (IV) хам хосияти оксидкунандаги ва хам хо- сияти баркароркунандаги зохир мекунад? Мисол оред.
2. Оксиди сулфур (1У)-ро ба сифати кадом ашёи хом истифода меба- ранд?
3. Сохаи истифодабарии сулфитхоро номбар намоед.
4. Барои хосил шудани намаки турш махлуле, ки 48 г КОН дорад,

чанд литр Н₂8-ро фуру мебарад?                              (Чавоб: 19,2 л Н₂8)

5. Аз таркиби 268 г махлули 12%-и Н₂8 ба таври изофа гази 8О₂ гуза- рониданд. Чанд грамм сулфур тахшин мешавад? (Чавоб: 45,4 г 8)
6. 8 г сулфурро сузониданд ва дар 192 г об хал намуданд. Хиссаи

массаи моддаи халшударо дар махлул (бо хисоби фоиз) муайян кунед.      (Чавоб: 9,9 %)