Илмхона Комрон.инфо
Айнан ба мисли истифодаи функсияхои стандарти ё зербарномахои мукаррари, хангоми тартибдихии барномахо баъзан лозим меояд, ки кимати як ифода (арифметики, сатри ва гайра) барои киматхои гуногуни бузургихои дар таркибашбуда якчанд маротиба хисоб карда шавад. Дар чунин мавридхо, бо максади сарфаи хачми хотираи компютер ва содагардонии раванди барномарези, ин гуна ифодаро аз руйи методи сохтани функсияхои стандарти дар ибтидои барнома тасвир менамоянд ва ба он, аз чойхои зарурии барнома, хамчун ба функсия мурочиат мекунанд. Азбаски мурочиаткуни ба чунин ифодахо, тавассути номашон (хамчун функсия), аз дохили ягон оператор амали мегардад ва аз ин ру онхо дорои хам хосиятхои оператору хам функсия мебошанд, бинобар ин ба онхо оператор-функсия ном гузоштаанд. Оператор-функсияхоро дар радифи функсияхои стандарти баъзан функсияхои гайристандарти низ меноманд.
Намуди умумии оператор-функсия ^е£ Гпа(у)=в аст. Дар ин чо ^е£ Гп (рейпйюп Гипсйоп – муайянкунии функсия) калимаи хидмати, а – номи функсия, у – руйхати интихобхои (параметрхои) расми (формали), в – ифодаест, ки дар он бо параметрхои расми амалхо ичро карда мешаванд. Хангоми мурочиаткуни ба оператор-функсия параметрхои расми бо параметрхои асли иваз карда мешаванд.
Масалан, бигузор дар барнома хисобкунии кимати ифодаи 2=х2+у2 барои киматхои гуногуни х ва у якчанд маротиба талаб карда шуда бошад. Бо истифода аз имкониятхои Бейсик ифодаи мазкурро дар ибтидои барнома бо ёрии оператор-функсияи ^еГ Гпг(х,у)=хл2+ул2 тасвир менамоем. Агар дар барнома оператори Т=2*со»(4.5)- Гпг(2,3)+3*Гпг(1,1) вохурад, он гох ин гувохи он аст, ки мурочиаткуни ба функсия ду маротиба амали гаштааст. Дар ин чо 2 – номи функсия, х ва у – параметрхои расмианд, ки хангоми мурочиат онхо бо ададхои мушаххас иваз карда шудаанд. Дар асл оператори овардашуда бо оператори Т=2*соз(4.5)-(2л2+3л2)+3*(1л2+1л2) баробаркувва аст.
ПМисоли 2: Бо истифода аз оператор-функсия кимати ифодаи 1Нах2+И1Ьх+1Нс , .
■- : . дар мавриди х=1, а=2, Ь=3, с=4 будан ефта
Оцах* + Ьх + с)
шавад. Дар ин чо ^х = е – е аст.
е + е –х
Х=1:А=2:В=3:С=4
Эе£ Гп1(Х)=(Ехр(х)-Ехр(-х))/(Ехр(х)+Ехр(-х)) П=А*ХЛ2:Е=В*Х
Г=п+е+С
¥=(Гп1(Б)+Гп1(Е)+Гп1(С))/Гп1(Г)
Рпп1“¥=”;¥
11пс1
ПМисоли 3: Барномаи хисобкунии , ва бо истифода аз зербарнома, барои кимати мушаххаси х^0.
Кет Истифодаи зербар- нома
1при1X
¥=15
СовиЬ 5
А=8:¥=25
СовиЬ 5
В=8:¥=18
Со8иЬ 5
Ргт1
“А=”;А,“В=”;5*В,“С=”;8/Х 11111
5: Кет Зербарнома
8=0
Гог К=2 То ¥ 8=8+^од(Х)^од(К) №х1 К
Ке1игп
ПМисоли 4: Барномаи ёфтани калонтарин таксимкунандаи умумии чузъхои массиви ададхои натуралии А[1:п]
| РгпП ”Микдори чузъхои массивро | 10:Кет Зербарнома |
| дохил кунед” | 40:П’ Х=¥ ТИеп 20 |
| 1при1 N | 1£ Х>¥ ТИеп 30 |
| ^1т А(К) | ¥=¥-Х |
| РгпП “Чузъхои массивро дохил | Со1о 40 |
| кунед” | 30:Х=Х-¥ |
| Гог1=1ТоN | Со1о 40 |
| 1при1 А(1)
N0x1 I Х=А(1) Гог1=2 То N ¥=А(1) Со8иЪ 10 N0x1 I Ргш1 “КТУ=”;Х Епс1 |
20:Ке1игп |
Саволхо:
- Зербарнома аз барномаи асосй чй фарк дорад?
- Оператори мурочиаткуни ба зербарнома кадом аст?
- Вазифаи оператори Ке1игп аз чи иборат аст?
- Оё истифодаи зербарнома халли масъаларо бехтар мегардонад? Чаро?
- Як барнома чанд зербарномаро дар бар гирифта метавонад?
- Оператор-функсия чи тавр тасвир карда мешавад?
- Параметрхои асли аз расми чи фарк доранд?
6 Супориш:
- Тарзи кори операторхои ОозиЪ ва Ке1игп-ро бо ягон мисол маънидод кунед.
- Барномаи хисобкунии кимати ифодахои ва
т!+п!-ро созед.
- Бо истифода аз зербарнома кимати ифодаи
п!
– ■ ■ =————— ро хисоб кунед.
т! (п — т)!
