ТАФОВУТХОИ ДОХИЛИ ВА ИКТИСОДИЮ ГЕОГРАФЙ

Бузургии масохат, тафовути дохилии табий, чойгиршавии географии сарватхои табий, хусусияти хоси тараккиёт, махсусгардонии истехсолот, таркиби миллй ва малакаи истехсолии ахолй аз даврахои кадим ин чониб дар каламрави Осиё ташаккул ёфтани якчанд фазохои иктисодии «чудогонаю омехта»-ро муайян кардааст. Аз хамин сабаб нохияхои алохидаи Осиё аз якдигар фарк мекунанд. Онхо аз чихати инкишофи иктисодиёт холо хам бо якдигар алокаи зичи иктисодй надоранд. Барои хамин хам дар каламрави Осиё ба монанди Аврупо то хол фазой ягонаи иктисодй ташаккул наёфтааст. Ин окибати мустамликадории мамлакатхои сармоядор мебошад, ки алокаи иктисодии мамлакатхои Осиё на барои пайваст ва мустахкам кардани риштахои иктисодии байни давлатхо, нохияхои дохилии онхо, балки ба манфиати мамлакатхои мустамликадор равона карда шуда буд. Баъди Чанги дуюми чахон ва ба даст овардани истикдолият хамаи мамлакатхои Осиё бо тарзу усулхои гуногун ба азнавсозии иктисодиёти худ ва барпо намудани алокаи иктисодии байнидавлатй ва нохияхои дохилй кушиш менамоянд. Дар солхои баъдичангй хусусан алокаи иктисодии берунии онхо бо давлатхои тараккиёфтаи чахон бехтар гардида истодааст. Аммо барои ташаккул ёфтани фазой ягонаи иктисодй дар катори сабабхои таърихй, сиёсй вучуд надоштани хатхои ягонаи накдиёт таъсир расонидааст, ки ба омилхои табий (каторкуххо, биёбонхо) вобаста мебошад. Хамин тавр, вобаста ба гузаштаи таърихй ва он тагйироти сиёсию иктисодие, ки минбаъд рух доданд, каламрави Осиёро олимон ба якчанд нохияхои алохидаи иктисодй чудо намуданд: 1) Осиёи Шаркй; 2) Осиёи Чануби; 3) Осиёи Чанубу Гарбй; 4) Осиёи Чанубу Шаркй; 5) Кисми Осиёии собик Иттиходи Шуравй.